Świadek weselny - zadania, obowiązki, zwyczaje
Skoro Para Młoda marzy o perfekcyjnym ślubie, świadkowie muszą sprostać ich oczekiwaniom. Może to w pierwszej chwili przerażać, ale nie taki diabeł straszny…
Zebrałam kilka informacji, które pozwolą Wam spokojnie przygotować się do wejścia w rolę świadka na ślubie.
Świadek na ślubie cywilnym
Świadek a drużba
Przede wszystkim najważniejsza rola świadka sprowadza się do roli reprezentacyjnej oraz złożenia podpisu potwierdzającego złożenie przysięgi małżeńskiej przed celebrantem. Świadek jest więc osobą, która naocznie stwierdza powyższy fakt.
Dosyć często świadkowie przejmują jeszcze jedną rolę, jaką przypisuje się drużbom i druhnom, co z kolei przekłada się na szereg czynności wspomagających Narzeczonych w zakresie organizacji ślubu i wesela. Należy do nich wspieranie w przygotowaniach do ślubu, organizacja wieczoru panieńskiego/ kawalerskiego, asysta i pomoc podczas ceremonii ślubnej, pomoc podczas przyjęcia weselnego. Oczywiście w grę wchodzi współpraca z pozostałymi drużbami i druhnami, o ile Młoda Para ma takie osoby.
Obowiązki świadka na ślubie cywilnym
Ceremonia w USC nie trwa długo, na ogół zajmuje 10-15 minut. Mimo tak krótkiego czasu salę rezerwuje się na 30 minut do 1 godziny, w zależności od liczby przewidywanych gości. Podczas trwania ceremonii świadkowie tylko uważnie przysłuchują się wypowiadanym formułkom, a następnie w chwili wskazanej przez Kierownika USC składają podpis na dokumencie stwierdzającym złożenie przysięgi małżeńskiej przez Młodą Parę.
W praktyce obowiązki, oprócz wspomnianego wcześniej podpisu, zależą od oczekiwań Pary Młodej. Świadkowie mogą zatem zadbać o dostarczenie obrączek na ceremonię, pomóc w zorganizowaniu toastu po ceremonii, jeśli taki jest planowany, trwać przy Parze Młodej podczas składania życzeń, odbierać kwiaty i prezenty wręczane im przez gości. Do nich należy również szybkie reagowanie na „małe katastrofy”, których może być wiele, np. omdlenia, podsunięcie chusteczki, kiedy wzruszenie spowoduje łzy, poprawienie welonu i sukni PM, zwrócenie uwagi na szereg szczegółów w stroju i wyglądzie Pana Młodego, aby nie było wpadek na zdjęciach, pomoc w razie przydeptania sukni, odszukanie upuszczonych obrączek, ratowanie w czasie deszczu, itp.
Wiek świadka
Wymagania ze strony prawa mówią o tym, że musi to być osoba pełnoletnia i zdolna do czynności prawnych.
Dokumenty
Niezbędny jest aktualny dowód tożsamości, np. dowód osobisty lub paszport.
Język porozumiewania
Świadek powinien porozumiewać się w języku polskim. Oznacza to, że niekoniecznie musi być Polakiem, ale może być cudzoziemcem mówiącym w języku polskim.
W przypadku obcokrajowca nieposługującego się mową polską wymagana jest obecność tłumacza przysięgłego. Zgodnie z Art. 32 Prawo o aktach stanu cywilnego - tłumacza zapewniają przyszli małżonkowie
Płeć świadka
Zgodnie z Art. 7 § 1 - Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego Panna Młoda i Pan Młody wybierają po jednej osobie pełnoletniej, która poświadcza fakt zawarcia przez nich małżeństwa. Przepis nie precyzuje płci.
Mogą to być zatem dwaj mężczyźni lub dwie kobiety. W Polsce przyjęło się, że świadkami zostają mężczyzna i kobieta. Znane są jednak przypadki, kiedy świadkami bywają np. bracia Pana Młodego, rzadziej pełnią tę funkcję dwie kobiety.
Ślub cywilny migany
Na ślubie cywilnym świadkiem nie może być osoba jednocześnie niewidząca i głucha. Odrębne prawa obowiązują dla osób wstępujących w związek małżeński, które są głuche lub nieme, wówczas muszą złożyć przysięgę małżeńską przed celebrantem znającym język migowy lub w obecności tłumacza przysięgłego języka migowego.
Z uwagi, na to, że jest to specyficzna sytuacja, wszelkie formalności należy ustalać indywidualnie w miejscu zawierania ślubu. Zawsze w trudnych sprawach wątpliwości należy zgłaszać Kierownikowi USC, którego zadaniem jest rozwiązanie problemu.
Świadek na ślubie kościelnym i konkordatowym
W wykładni Kościoła katolickiego istnieją dwa pojęcia – świadka urzędowego Kościoła i świadka zwykłego (kanon 1108 § i KPK).
Ważność zawartego ślubu zawartego w obecności świadka urzędowego Kościoła (kapłana) potwierdza dwóch dorosłych świadków zwykłych delegowanych przez Parę Młodą.
Kto może zostać świadkiem, a kto nie?
Funkcji świadka nie może pełnić osoba chora umysłowo oraz jednocześnie głucha i niewidoma. Świadek nie musi być ochrzczony, nie musi przystępować do spowiedzi, może być innego wyznania lub ateistą, ale nie może być apostatą.
Pierwotnie apostatą nazywano człowieka, który odszedł z wiary chrześcijańskiej, obecne pojęcie apostazji uogólniło się i odnosi się do tych, który porzucili religię. Od 2016 roku złagodzono w Polsce procedury wystąpienia z religii chrześcijańskiej, ale nadal pozostaje w aktach kościelnych informacja o osobie, która dokonała apostaty. Ma formę adnotacji o fakcie wyjścia z kościoła na akcie chrztu – GIODO wydał specjalne oświadczenie w tej sprawie, potwierdzając prawidłowość stosowania powyższej praktyki. Episkopat Polski w dokumencie „Zasady postępowania w sprawie formalnego aktu wystąpienia z Kościoła” wprost zakazuje pełnienia funkcji świadka na ślubie kościelnym przez apostatów.
Kodeks Prawa Kanonicznego nie precyzuje wymagań dotyczących życia religijnego ani moralnego świadków, jednakże duchowni katoliccy często wyrażają niezadowolenie, kiedy świadkowie nie są katolikami. Z uwagi na świętość związku sakramentalnego oraz względów duszpasterskich oczekują, że świadkowie będą osobami odpowiedzialnymi i bez zarzutów natury moralnej, ponadto razem z Parą Młodą przystąpią do komunii świętej i będą w pełni uczestniczyć we Mszy świętej. Rozbieżności w oczekiwaniach Pary Młodej i duchownych mogą doprowadzić do nieporozumień, warto wówczas szukać konsensusu. Czasami ksiądz prosi o zgodę wyższego hierarchę kościelnego, czasami to Młoda Para zmuszona jest podjąć decyzję o zmianie świadków lub parafii.
Uzyskanie akceptacji niekatolickich świadków przez duchownego nie kończy tematu, pozostaje dylemat zachowania się podczas ceremonii religijnej. W przypadku, kiedy świadkowie są osobami niewierzącymi, muszą przemyśleć, jak postąpią, gdy Młodzi będą klękać, stać lub siedzieć podczas celebracji mszalnej. Moim zdaniem w sytuacji, kiedy wszyscy siedzą - sprawa jest jasna, natomiast, kiedy inni wstają lub klękają, świadkowie powinni zachować postawę stojącą, wyrażając tym samym swój szacunek dla symboliki kościelnej oraz wszystkich zgromadzonych.
Świadek na ślubie konkordatowym
Art. 8. § 2. Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego mówi, że: „duchowny sporządza zaświadczenie stwierdzające, że oświadczenia (o braku okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa) zostały złożone w jego obecności przy zawarciu związku małżeńskiego podlegającego prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego. Zaświadczenie to podpisują: duchowny, małżonkowie i dwaj pełnoletni świadkowie obecni przy złożeniu tych oświadczeń”.
Następnie powyższe zaświadczenie duchowy w ciągu pięciu dni zobowiązany jest przekazać do USC, gdzie sporządza się akt ślubu. Zatem w tej wersji ślubu prawo nie wprowadza nowych wymagań ponad te, które opisałam już w wymaganiach do ślubu cywilnego.
Cudzoziemiec w roli świadka
W tym przypadku procedura delegowania świadków przebiega identycznie jak w innych przypadkach z wyjątkiem wymogu posługiwania się językiem polskim i rozumienia przysięgi składanej przez Narzeczonych. Świadkowie muszą być wiarygodnymi osobami i w przypadku, kiedy nie posługują się językiem polskim, niezbędna jest obecność tłumacza przysięgłego, na co należy uzyskać zgodę kapłana udzielającego ślubu. Osoby te muszą uczestniczyć w ceremonii kościelnej oraz być w chwili podpisywania właściwego zaświadczenia. Obowiązuje ich posiadanie aktualnego dokumentu tożsamości, podobnie jak w innych przypadkach – dowodu osobistego lub paszportu. Świadek obcokrajowiec podpisuje stosowny dokument tuż przed ślubem lub po – według terminu ustalonego przez duchownego.
Świadkowie są parą lub małżeństwem
Nie ma przeciwwskazań dla świadków, którzy są parą lub małżeństwem, jednakże w polskich obyczajach panuje przesąd, że nie powinni być świadkami, ponieważ może to przynieść nieszczęście Młodej Parze lub świadkom.
Świadkowa jest w ciąży
Świadkowa może być w ciąży, ale ze względu na ochronę swojego zdrowia raczej nie powinna być narażona na różnego rodzaju uciążliwości oraz stres. Z praktyki wiemy, że świadkowa ma różne obowiązki. Rzadko pełni tylko rolę reprezentacyjną, a więc pomysł na świadkową w ciąży odrzucamy.
Przypadkowi świadkowie
Świadkami mogą zostać również przypadkowi ludzie, którzy zostaną zgłoszeni przez Parę Młodą. Może to się wydarzyć, kiedy nie mają oni w swoim otoczeniu odpowiednich osób lub, gdy z jakichś względów ślub jest przyśpieszony i nie ma czasu na planowe działania.
Tu jeszcze dodam, że świadkiem na ślubie cywilnym i kościelnym może być ta sama osoba, ale nie ma takiego obowiązku.
Czytanie w kościele
Wspaniałym gestem wobec Pary Młodej podczas liturgii słowa może być „czytanie” w wykonaniu świadka lub świadkowej, które jest stałym elementem katolickiej Mszy świętej, prawosławnej Boskiej Liturgii i nabożeństw protestanckich. W katolickiej mszy występują dwa czytania, pierwsze z nich nawiązuje obowiązkowo do Ewangelii i pochodzi ze Starego testamentu lub Dziejów Apostolskich, drugie na ogół nawiązuje do Nowego Testamentu. Oprócz czytania świadkowa lub świadek może zaśpiewać psalm responsoryjny, który zawsze występuje po pierwszym czytaniu. Jest to tekst modlitewny składający się z dwóch zdań, z którego pierwszy wers jest odmawiany/ śpiewany przez duchownego, drugi przez resztę kleru lub wiernych.
Przykłady czytania i psalmów, które można wykonać podczas ceremonii ślubnej:
I czytanie
„Pieśń nad Pieśniami” PNP 2, 8—10. 14. 16A; 8, 6—7A
Psalm responsoryjny: „Błogosławiony, kto się boi Pana”
„Stworzenie mężczyzny i niewiasty” czytanie z Księgi Rodzaju RDZ 1,26—28.31A
Psalm: „Pełna jest ziemia łaskawości Pana”
„Dobra żona”, Czytanie z Księgi Syracydesa, SYR 26, 1—4. 13—16
Psalm responsoryjny: „Przez całe życie będę sławił Pana"
II czytanie
„Hymn do miłości”, Czytanie z Pierwszego Listu świętego Pawła Apostoła do Koryntian 1 KOR .12, 31—13.8A (najbardziej znany i lubiany przez Młodą Parę)
„Droga małżonków do świętości”, Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Kolosan KOL 3. 12—17)
Warto również wiedzieć, że oprócz czytania, Młodzi mogą również wybrać jeden z dziesięciu tekstów z Ewangelii pasujących do Mszy ślubnej. Szczegóły zawsze ustala się z duchownym, który będzie przygotowywał Parę Młodą do ceremonii ślubnej.
Orszak ślubny w kościele
W najprostszej wersji Para Młoda wchodzi do kościoła jako pierwsza, za nimi w pewnej odległości idą świadkowie. W innej konfiguracji to świadkowie wchodzą pierwsi, a za nimi podąża Para Młoda.
Sytuacja z orszakiem będzie wyglądała inaczej, kiedy Panna Młoda do ołtarza będzie prowadzona przez ojca, wówczas to Pan Młody musi wcześniej ze świadkami stanąć przed ołtarzem i tam oczekiwać na swoją ukochaną. Ostatecznie, jak ma wyglądać orszak, decyduje Para Młoda, która musi zaplanować szczegóły i najlepiej je przećwiczyć, aby osiągnąć jak najlepszy efekt.
Gdzie siedzą świadkowie na ślubie?
Zazwyczaj świadkowie siedzą za Parą Młodą, ale w taki sposób, aby nie zasłaniać z tyłu Młodych. Jeśli w skład orszaku wchodzą również druhny i drużbowie, stają oni wówczas po bokach Pana Młodego i Panny Młodej.
Ubiór świadka na ceremonię ślubną
W kwestii stroju panuje jedna podstawowa zasada - świadkowie są tłem dla Pary Młodej. Tak należy dobrać zatem ubranie, aby nie przyćmić swoim wyglądem Nowożeńców. Stroje na ogół ustala się wspólnie z młodymi a kierunki wyznaczają trendy modowe na dany rok jak oraz motyw przewodni wesela. Z pewnością zarówno garnitur świadka i sukienka świadkowej muszą być eleganckie i wykonane z dobrej jakości materiałów, ponieważ obydwoje, podobnie jak Para Młoda będą obiektem znajdującym się w centrum uwagi.
Toast świadka na przyjęciu weselnym
Jest jeden z tych momentów, kiedy świadek może publicznie powiedzieć kilka miłych słów na temat Pary Młodej. Zasady savoir-vivre mówią o zachowaniu hierarchii we wznoszeniu toastów. Na przyjęciu weselnym świadek może wystąpić jako czwarty w kolejności. Pierwszy jest ojciec Panny Młodej, następnie Ojciec Pana Młodego, Pan Młody i wówczas przychodzi czas na świadka i pozostałych chętnych do wystąpienia. Toast może mieć krótką formę, poważną, wyciskającą łzy lub żartobliwą, ważne jednak, aby treść była przemyślana i składnie wypowiedziana.
Jeśli nadal macie wątpliwości i pytania - piszcie do Strefy Narzeczonych, blogerzy dołożą starań, aby je rozwiać! :)
